Het huidige PhD-project omvat het eerste empirische onderzoek naar tot nu toe onzichtbare barrières voor gelijke kansen in het onderwijs. Specifiek wil het onderzoeken welke rol is weggelegd voor culturele (mis)fit tussen de verwachte patronen van zelf, cognitie en motivatie van scholen en de belichaamde patronen van studenten, waarvan bekend is dat ze variëren over culturele en sociale klasse contexten heen. Het project integreert inzichten uit de sociale en culturele psychologie en acculturatiepsychologie met die uit de onderwijswetenschappen en sociologie om - op een kwantitatieve manier - na te gaan hoe (veranderingen in) culturele (mis)fit in zelf, cognitie en motivatie geassocieerd zijn met zowel welzijn als schoolresultaten. Dit project is ingebed in het 5-jarige ERC Starting Grant project PsychAcc waarin Prof. Jozefien De Leersnyder en haar team van 2 doctoraatsstudenten, 3 postdocs en een onderzoekscoördinator zich richten op het herdenken van psychologische acculturatie (dit is WP3).
Het onderzoek zal uitgevoerd worden binnen het Centrum voor Sociale en Culturele Psychologie (CSCP) dat deel uitmaakt van de Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschapen van de KU Leuven. Het CSCP geniet een internationale uitstraling in het vakgebied en is toonaangevend en innovatief wat betreft onderzoek naar acculturatie, samenleven in diversiteit, culturele en gender diversiteit en affectieve processen, die we bestuderen vanuit zowel theoretische als cross-culturele invalshoeken. Aan het CSCP zijn 5 vrouwelijke professoren verbonden alsook een zeer divers team van ongeveer 20 doctoraatstudenten en postdoctorale onderzoekers. Vanuit een kritische maar constructieve houding doen ze samen onderzoek naar bovengenoemde thema’s. Ze komen wekelijks samen in een laagdrempelig seminarie en gaan ook jaarlijks samen op (schrijf)retraite.
Website van de eenheid
Project
In veel landen — en in Vlaanderen, België in het bijzonder — is er een grote en hardnekkige kloof in academische prestaties tussen leerlingen uit etnisch geminoriseerde en/of lage sociaaleconomische status (SES) groepen en leerlingen uit etnische meerderheidsgroepen en groepen met een hoge SES (Hanushek et al., 2022; OECD, 2019). Deze kloof kan niet eenvoudigweg worden verklaard door individuele kenmerken zoals IQ of thuistaal (Korkmazer & Agirdag, 2015), maar wijst eerder op structurele barrières. Onderzoek heeft immers aangetoond hoe een discriminerend schoolklimaat zowel het thuisvoelen op school als de schoolprestaties kan ondermijnen (Baysu, Agirdag & De Leersnyder, 2023) en hoe de manier waarop scholen omgaan met diversiteit van groot belang is (bijv. Agirdag & De Leersnyder, 2024; Bardach et al., 2024; Celeste et al., 2019; Konings & De Leersnyder, 2025). Specifiek, tonen deze laatste studies aan dat wanneer scholen culturele verschillen als een ‘tekort’ zien en assimilatie stimuleren, dit negatieve effecten heeft op het welzijn en de schoolresultaten van alle leerlingen, terwijl wanneer ze diversiteit omarmen en als een hulpbron beschouwen om tot leren te komen, dit juist positieve effecten heeft.
Tot op heden richt het onderzoek naar diversiteitsbenaderingen zich voornamelijk op de expliciete erkenning van culturele, linguïstische en religieuze identiteiten en praktijken op school. Echter, het ‘verborgen curriculum’ van een school is ook sterk cultureel bepaald en varieert van verwachtingen over hoe leerlingen in relatie staan tot hun leerkracht (zelfconcept), wat logisch redeneren inhoudt (cognitie), en welke motivatiefactoren als bevorderlijk worden beschouwd voor leren (motivatie). Op basis van de uitgebreide literatuur in de culturele psychologie zien we dat Westerse onderwijssystemen doorgaans van leerlingen verwachten dat ze zich onafhankelijk en autonoom gedragen (Stephens et al., 2012), een analytische cognitieve stijl stimuleren (Kim, 2002) en motivatie die gericht is op zelf gestelde doelen en successen als het meest effectief beschouwen (Stephens et al., 2012). Echter, deze verwachtingen weerspiegelen witte middenklasse normen en socialisatiepraktijken, terwijl niet-Westerse of lagere klasse gezinnen mogelijk niet dezelfde psychologische neigingen aanmoedigen en oefenen thuis (zie ook Bourdieu, 1974 voor een vergelijkbare redenering). Hierdoor kunnen etnisch geminoriseerde of lage SES-leerlingen uit culturen/gezinnen waar holistisch denken en interafhankelijke zelf- en motivatiestijlen gewaardeerd worden, een ‘culturele misfit’ ervaren of minder ‘culturele vloeiendheid’ hebben dan hun witte middenklasse leeftijdsgenoten. Door haar opzet, verwachtingen en didactiek – ongeacht een gedekoloniseerd curriculum en expliciete erkenning van diverse culturen – kan het Westerse onderwijssysteem zo onbedoeld etnisch geminoriseerde en lage SES-leerlingen benadelen. De ‘culturele (mis)fit’ tussen de verwachte schoolcultuur en de belichaamde manieren van zelf, cognitie en motivatie van leerlingen, kan dus een tot nu toe onzichtbare barrière vormen voor gelijkheid en sociale rechtvaardigheid in het onderwijs.
Het huidige PhD-project is het eerste dat deze vragen empirisch onderzoekt. Daarvoor combineert het inzichten uit de sociale en culturele psychologie en acculturatiepsychologie, met die uit onderwijskunde en sociologie. Dit project maakt deel uit van het vijfjarige ERC Starting Grant-project PsychAcc, waarin Prof. Jozefien De Leersnyder en haar team van twee promovendi, drie postdocs en een onderzoekscoördinator trachten ‘psychologische acculturatie’ te herdenken. Terwijl dominante theorieën van psychologische acculturatie — gedefinieerd als veranderingen in de psychologische en gedragsmatige patronen van individuen die voortkomen uit langdurig contact met een andere cultuur (Graves, 1967) — zich traditioneel richten op expliciete attitudes en identiteiten van etnische minderheidsgroepen ten opzichte van zowel de erfgoed- als de meerderheidscultuur (Berry, 1999), streeft dit project ernaar acculturatie te documenteren in andere ‘kern’-psychologische tendensen, zoals zelfbeeld, cognitie en motivatie, die impliciet iemands culturele affiniteit weerspiegelen (zie bijv. Yilmaz, Phalet & De Leersnyder, 2024 voor een demonstratie binnen het domein van zelfbeeld en eerder werk van Prof. De Leersnyder voor een uitwerking van emotionele acculturatie). Het huidige PhD-project vormt werkpakket 3, waarin de culturele fit of misfit van leerlingen met patronen van zelfbeeld, cognitie en motivatie die typisch zijn voor de meerderheids- of de thuiscultuur, worden gekoppeld aan schoolresultaten en welzijn.
Gezien de longitudinale aard van de studie zal ook worden onderzocht of veranderingen in (mis)fit samenhangen met veranderingen in uitkomsten. De tweejarige studie omvat namelijk vijf meetmomenten in veertig middelbare scholen in Vlaanderen, waarbij we drieduizend leerlingen volgen uit de Vlaamse Belgische meerderheidsgroep en uit de Turkse en Marokkaanse minderheidsgroepen in Vlaanderen (leeftijden 14-18). De analyses zullen niet alleen de genoemde verbanden onder leerlingen uit etnisch geminoriseerde groepen onderzoeken, maar ook onder leerlingen uit de meerderheidsgroep. Daarnaast kunnen andere individuele factoren zoals etnische identiteit worden meegenomen, evenals belangrijke school-gerelateerde factoren zoals de expliciete diversiteitsmodellen van scholen, de etnische en SES-samenstelling, etc. Deze rijke en longitudinale dataset vormt de basis voor het beantwoorden van de onderzoeksvragen op kwantitatieve wijze en voor het schrijven van een artikel-gebaseerd doctoraat tegen de zomer van 2029.
Op inhoudelijk vlak zul je begeleid worden door Prof. Jozefien De Leersnyder en een nader te bepalen co-promotor. Je word ingebed in een warm team met wekelijkse meetings en voor alle praktische aspecten van de dataverzameling word je bijgestaan door een onderzoeksondersteuner en een team van jobstudenten.
Tijdens je 4-jarige aanstelling:
- verricht je onderzoek naar bovengeschetst thema, met het oog op het behalen van een doctorstitel
- publiceer je Engelstalige artikelen in erkende internationale wetenschappelijke tijdschriften
- neem je actief deel aan internationale congressen en help je bij de organisatie van lokale studiedagen en congressen
- verleen je in beperkte mate (max. 40u per jaar) onderwijsassistentie bij vakken in de Bachelor of Master in de Psychologische en/of Pedagogische wetenschappen
Profiel
- Je beschikt over een Master diploma in de Sociale of Culturele Psychologie, een onderzoeks-master in de Psychologie, Migratiestudies, Sociologie, Schoolpsychologie, Ontwikkelingspsychologie, Onderwijskunde, Pedagogische Wetenschappen, of een master in een aanverwante discipline waarbij je (eventueel naast je opleiding) aantoonbare expertise hebt verworven op het gebied van sociale en cultureel psychologische processen, onderwijs of migratie, en geavanceerde statistiek. Studenten die in de zomer van 2025 zullen afstuderen worden ook aangemoedigd te solliciteren, mits aantoonbare slaagkansen.
- Je hebt goede kennis van multivariabele statistiek en je bent gemotiveerd en in staat om je bij te scholen in geavanceerde statistische methoden, zoals longitudinale analyses en multilevel analyses indien nodig.
- Je bent zelfsturend en hebt zin voor initiatief, maar je bent ook een teamspeler die wil bijleren van anderen en anderen wil helpen waar het kan.
- Je beschikt over een goede kennis van het Engels (B2-C1 niveau); meertaligheid in één van de migratietalen is een pluspunt.
- Je hebt een vlotte pen.
- Het beschikken over meervoudige culturele referentiekaders en/of ervaringen in verschillende culturele contexten is een pluspunt.
Aanbod
Wij bieden:
- Een voltijdse tewerkstelling (100%) als doctoraatsbursaal voor een periode van 1 jaar. Bij een positieve evaluatie wordt de aanstelling verlengd met nog eens 3 jaar (in totaal zijn middelen voor 4 jaar gereserveerd).
- Begeleiding in jouw groeiproces als onderzoeker door een jonge en gedreven promotor en een co-promotor(team) dat we samen bepalen afhankelijk van jouw specifieke interesses.
- Startdatum 1 september 2025.
- Gelegenheden om deel te nemen aan nationale en internationale conferenties om je eigen onderzoek te presenteren
- Mogelijkheden om je bij te scholen in het kader van dit project.
- Correcte verloning en vele voordelen, zoals ziekteverzekering, vakantiegeld etc. Zie: https://www.kuleuven.be/personeel/jobsite/werken-bij-kuleuven/werken-bij-kuleuven
Interesse?
Upload je sollicitatie in 1 pdf-document voor 2 juli 2025, 23u59 via de KU Leuven jobsite. De pdf moet de volgende documenten bevatten in deze volgorde:
1. Een CV van maximaal 1 pagina.
2. Een Nederlandstalige of Engelstalige motivatiebrief (max 2 pagina’s) waarin je uitlegt waarom we jij de geknipte kandidaat bent voor deze positie. Overtuig ons dat je het echt kan en dat je het echt wilt.
3. Een voorbeeld van een (stuk uit een) Engelstalige academische tekst die je hebt geschreven (max 2 pagina’s). Hiermee proberen we na te gaan hoe goed je kan schrijven (de inhoud is dus minder belangrijk dan de vorm en manier van argumenten opbouwen). Het mag iets zijn dat je eerder hebt geschreven of iets wat je specifiek voor deze vacature schrijft. Pas de APA-style toe op je tekst. En geef aan of en hoe je AI-hulpmiddelen gebruikte om deze tekst te genereren.
4. De puntenlijsten van je voorbije alsook huidige studieprogramma.
Selectiegesprekken zijn voorzien tussen 7 en 10 juli 2025, dus houd deze data alvast vrij om in persoon naar Leuven te komen (uitzonderingen beperkt toegestaan).
Meer informatie is te verkrijgen bij prof. dr. Jozefien De Leersnyder, tel.: +32 16 37 23 16, mail: [email protected].
KU Leuven wil een inclusieve, respectvolle en sociaal veilige gemeenschap zijn. Wij omarmen diversiteit tussen individuen en groepen als een meerwaarde. Open dialoog en verschillen in perspectief zijn noodzakelijk in een ambitieuze onderzoeks- en onderwijsomgeving. In ons streven naar gelijke kansen erkennen wij de gevolgen van historische ongelijkheden. Wij aanvaarden geen enkele vorm van discriminatie op basis van, onder meer, geslacht, genderidentiteit en -expressie, seksuele oriëntatie, leeftijd, etnische of nationale afkomst, huidskleur, levensbeschouwelijke overtuiging, neurodivergentie, arbeidshandicap, gezondheid, of socio-economische status. Bij vragen over toegankelijkheid of aangeboden ondersteuning helpen we je graag op dit e-mailadres.
